Als er thans in de Nederlanden vrij veel aandacht naar het bedreigde Frans-Vlaanderen gaat, is dat in niet geringe mate te danken aan de rusteloze aktiviteit van de Zuidvlaamse priester J.M. Gantois. De hulde die hem bij zijn zestigste verjaardag in 1964 op het grafelijk slot van Male werd gebracht was verdiend. Het was een goed idee de belangrijkste geschriften van deze voorman te bundelen. Des te meer betreurt men het totaal gebrek aan kritiek waarmee deze uitgave tot stand is gekomen. Het resultaat is een ontzettend dik en duur boek geworden, waarvan ik me herhaaldelijk afgevraagd heb welk belang een aantal van deze opstellen voor de lezer van deze tijd hebben. Het is mij niet duidelijk hoe men dit werk, met zijn van zin voor werkelijkheid en verhoudingen gespeende dromerijen en verheerlijkingen van ‘La race flamande’ of ‘le gêne de Cyriel Verschaeve’ een blijvend richtsnoer voor een volwaardige Nederlandse toekomst binnen een Europa zonder jakobijnse grenzen kan noemen, zoals Staf Vermeire in zijn dithyrambische verantwoording. Meer genietbaar zijn gelukkig de bijdragen over heemkundige en historische onderwerpen, waarin een vinnige polemische noot nooit ontbreekt. Een monument!

Gantois Jean-Marie (1904-1968)

De zuidelijkste Nederlanden : verzamelde opstellen uitgegeven naar aanleiding van zijn 60ste verjaardag